ریزپردازنده یا (Microprocessor/CPU)
ریزپردازنده، تراشه ای است که به آن واحد پردازنده مرکزی یا CPU نیز گفته می شود.
ریزپردازنده مستقیما به برد اصلی متصل می شود و در حکم مغز برای سیستم است. وظایف ریزپردازنده عبارتند از : کنترل و اجرای دستورالعمل ها، ایجاد هماهنگی بین فعالیتهای اجزای مختلف سیستم، تشخیص نوع عملیات و ترتیب اجرای آنها، آوردن اطلاعات مورد نیاز از حافظه به داخل ریزپردازنده و ذخیره نتیجه عملیات در حافظه. ریزپردازنده دارای دو قسمت اصلی است : واحد کنترل و واحد حساب و منطق
سرعت ریزپردازنده
یکی از عوامل تعیین کننده سرعت ریزپردازنده، تعداد بیت هایی است که می تواند به طور یک جا از محلی به محل دیگر انتقال یابد و یا برای آنها عملیات انجام شود. هر قدر تعداد بیت ها بیشتر باشد، ریزپردازنده می تواند سریعتر باشد. یک ریزپردازنده ۶۴ بیتی می تواند به طور همزمان هشت بایت را انتقال دهد و پردازش کند. ریزپردازنده، داده ها و دستورالعمل ها را در چند میکروثانیه پردازش می کند.
عوامل موثر در سرعت و توان ریزپردازنده، تعداد هسته های پردازشی به کار رفته در ریزپردازنده است. پردازنده های چند هسته ای به گونه ای طراحی می شوند که در آنها چند هسته پردازشی مجزا روی یک صفحه سیلیکونی قرار گرفته اند. در پردازنده های چند هسته ای، هر هسته پردازشی مانند یک ریزپردازنده، مستقل عمل می کند. در یک رایانه با پردازنده چند هسته ای، وظایف ریزپردازنده ها بین آنها تقسیم می شود. بدیهی است که قدرت پردازش یک رایانه با ریزپردازنده چند هسته ای، بیش از قدرت پردازش یک رایانه یا پردازنده تک هسته ای است.
از دیگر عوامل تعیین کننده سرعت ریزپردازنده، تعداد عملیاتی است که در واحد زمان انجام می دهد که معمولا با واحد مگاهرتز (MHz) یا گیگاهرتز (GHz) اندازه گیری می شود.
هر هرتز معادل یک پالس در ثانیه است. ریزپردازنده در هر پالس، یک عمل خاص را انجام می دهد. مثلا وقتی می گوییم سرعت یک رایانه 4GHz است، یعنی ریزپردازنده آن در یک ثانیه ۴ میلیارد عمل انجام می دهد.
